وز وز گوش !

برخي بيماري‌ها مانند فشار خون، ديابت، بيماري‌هاي عروقي، آلرژي و حساسيت مشكلات روحي و رواني مانند افسردگي و... در وز وز گوش مؤثرند.وزوز گوش يک مشکل شايع شنوايي است که از قديم‌الايام در آثار پزشكى پيشينيان در بابل، آشور، هند، مصر و يونان باستان به آن اشاره شده است. بين 6 تا 17 درصد جمعيت جهان دچار وزوز گوش مى‌شوند و اين مشکل دست‌كم 5 دقيقه طول مى‌كشد. در 3 تا 7 درصد موارد وزوز گوش به حدي است كه فرد براى رفع مشكل خود، به پزشک مراجعه مي‌کند. اگرچه تحمل وزوز گوش و تأثير آن بر زندگى، در افراد مختلف يكسان نيست، در 5 درصد مبتلايان، وزوز گوش تأثير عمده‌اى بر زندگى مى‌گذارد. دکتر بهرام ملکوتي، جراح و متخصص گوش و حلق و بيني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران درباره اين مشکل و بيماري توضيح مي‌دهند...‏

آيا وزوز گوش بيماري شايعي است؟

وزوز گوش اصلاً بيماري نيست؛ صرفا يک علامت است. مثلا وقتي مي‌گوييم يک نفر تب دارد، بايد بدانيم که تب يک بيماري نيست؛ بلکه يک نشانه است، نشانه‌اي از يک بيماري ساده مانند سرماخوردگي يا نشانه‌اي از يک بيماري وخيم‌تر مانند مننژيت که اگر به آن توجه نشود، ممکن است مشکلات جدي براي بيمار ايجاد کند. اين وظيفه پزشک است که اگر يک بيمار به وي مراجعه کرد و دچار وزوز گوش بود، تشخيص بدهد که اين نشانه‌اي از يک بيماري ساده است يا يک بيماري خطرناک. پس وزوز گوش يک علامت است،‌نه يک بيماري.‏

چه اتفاقي در گوش‌مان مي‌افتد که اين وزوز را حس مي‌کنيم؟

ببينيد، ساختمان گوش داخلي انسان در داخل استخوان گيجگاهي قرار گرفته است. سختي اين استخوان بعد از ميناي دندان، مقام دوم را در بدن دارد. در کنار اين استخوان غشايي قرار گرفته که احشاي داخلي را عايق‌بندي مي‌کند. اين قضيه نشان مي‌دهد که خلقت گوش به نحوي صورت گرفته که اعضاي حساس بايد در محيطي ايمن قرار داشته باشند تا هيچ‌گونه ضربه و اختلالي در کارشان به وجود نيايد. بنابراين اگر هر عاملي (مثل ضربه‌، تروما‌ يا داروها) عايق پيرامون ساختمان داخلي گوش را دچار خدشه و آسيب کند، مي‌تواند در گوش ايجاد صدا كند.‏

‏‏اين صداها واقعا صداي وزوز است يا اينکه صداهاي ديگري هم ايجاد مي‌شود؟

نه، اين طور نيست که فقط صداي وزوز باشد. خيلي از بيماران وقتي به پزشک مراجعه مي‌کنند، خودشان خيلي خوب مي‌توانند اين صدا را براي پزشک توضيح بدهند. بعضي‌ها مي‌گويند مثل صداي ترانس مهتابي است و بعضي ديگر صداي آرام موتور يخچال يا ديگ‌ زودپز را مثال مي‌زنند و جالب است بدانيد با مثال‌هايي که بيماران مي‌زنند ما مي‌توانيم حتي محدوده فرکانسي وزوز را در ذهن‌مان تصور کنيم و اين امر مي‌تواند تا حدودي به ما کمک کند که محل مشکل را در گوش بيمار تشخيص بدهيم که آيا در داخل حلزون است يا در مناطق ديگر.‏

‏علت چيست؟

گوش سازماني است که گيرنده‌اش در محيطي قرار دارد که همان کانال گوش خارجي، گوش مياني، پرده گوش و استخوان‌هاي ريز گوش است اما قسمتي که اين صدا را تفسير مي‌کند، در مغز قرار دارد و بين مغز و گوش عصب شنوايي به عنوان پل ارتباطي قرار گرفته است. اين عصب از گوش خارجي به گوش مياني و از سمت حلزون به سمت مغز امتداد دارد. بنابراين اگر در هر کجاي اين سيستم از گوش خارجي تا سطوح عالي مغز مشکلي به وجود آيد، مي‌تواند عامل وزوز باشد. به عنوان مثال وقتي جرم گوش در گوش خارجي تجمع پيدا کند، مي‌تواند عامل وزوز باشد.
در گوش مياني عواملي مانند سفتي استخوانچه‌ها و چسبندگي بين آنها سبب ايجاد وزوز مي‌شود. برخي از مسموميت‌هاي دارويي به وسيله بعضي از داروها که براي گوش سمي هستند، مانند برخي از داروها نظير ساليسيلات‌ها، ‏NSAIDS‏ (ايبوپروفن، ايندومتاسين، فنيل‌بوتازون و...) آمينوگليكوزيدها، فلزات سنگين مانند ارسنيك، كينين و بعضي از ضد افسردگي‌ها (آمي‌تريپتيلين، آموكساپين، دزيپرامين، دوكسپين، ايميپرامين، نورتريپتيلين، تري‌ميپرامين، پروتريپتلين و تزازودن) مي‌توانند با آسيب حلزون و عصب زوج هشتم مغزي موجب وزوز گوش مي‌شوند. در مسير عصب شنوايي هم عواملي مانند تومورهاي عصب شنوايي بسيار مهم‌اند.‏
بعضي از وزوزهاي گوش با بالا رفتن سن ايجاد مي‌شود زيرا ديواره عروق سخت شده و در نتيجه عروقي که حلزون گوش را تغذيه مي‌کند، مسدود يا تنگ شده و سبب کم‌خوني در قسمتي از حلزون مي‌شود که خود، عامل ايجاد وزوز گوش است. يک‌سري اختلالات عروقي هم هستند که مي‌توانند عامل وزوز باشند. مثلا وقتي بيمار سر خود را پايين مي‌آورد يا در حالت درازکش قرار مي‌گيرد، فشار وريدي ناحيه جمجمه بالا مي‌رود و بالا رفتن اين فشار وريدي همراه با نازک شدن يا وجود نداشتن ديواره نازک استخواني که بين شريان‌هاي مغز وجود دارد، سبب مي‌شود صداي ضربان يا نبض به حلزون منتقل شده و صداهاي داخلي در گوش ايجاد ‌کند. ولي به طور کلي، بيشترين علت بروز وزوز گوش، آلودگي‌هاي صوتي در محيط‌هاي صنعتي و محيط زندگي است.‏

آيا بيماري‌هاي زمينه‌اي هم در ابتلا به وزوز گوش مؤثرند؟

بله، برخي بيماري‌ها مانند فشارخون، ديابت، بيماري‌هاي عروقي، آلرژي‌ و حساسيت، مشکلات روحي و رواني مانند افسردگي و... در اين زمينه مؤثرند. يک‌سري عوامل هم سبب بدتر شدن وزوز گوش مي‌شوند؛ مانند استعمال دخانيات، مصرف الکل و قرارگيري در معرض اصوات بلند.‏

‏در چه صورتي به درمان احتياج دارد؟

اين مطلب را ما اين طور از بيمار سوال مي‌کنيم که آيا اين صدا، تمرکز شما را به هم مي‌زند؟ آيا مانع خواب‌تان مي‌شود؟ آيا در شنوايي شما اختلال ايجاد مي‌کند؟ اگر جواب اين سه سوال «بله» باشد، ما مي‌فهميم که وزوز شديد و آزاردهنده است. وزوز گوش گاهي شدت زيادي دارد و سبب آشفتگي و پريشاني فرد شده و زندگي طبيعي فرد را مختل مي‌کند. اما اگر وزوز بيمار با يک صداي ديگر مانند صداي راديو يا تلويزيون، ديگر شنيده نمي‌شود و نيمه شب هم بر اثر وزوزگوش بيدار نشود، يعني اينکه آزاردهنده نيست و خفيف است.‏

‏آيا درماني هم براي وزوز گوش وجود دارد؟

البته راه‌هاي درماني متفاوتي براي وزوز گوش وجود دارد. يکي از راه‌هاي درماني، استفاده از داروها است. البته ما با دادن دارو، صداي وزوز را از بين نمي‌بريم، بلکه تحمل بيمار را زياد کرده يا او را نسبت به صدا بي‌تفاوت مي‌کنيم. اين داروها معمولاً داروهاي آرام‌بخش هستند ولي در هر صورت ابتدا بايد بيماري‌ ايجادکننده وزوز گوش را تشخيص داد تا بتوان مشکل را به صورت ريشه‌اي درمان کرد.‏

اگر وزوزگوش داريد...‏

* آرامش داشته باشيد و به وزوز فکر نکنيد. يادتان باشد که هر چه بيشتر به اين مشکل فکر کنيد، طنين صدا را در گوش خودتان بيشتر خواهيد شنيد.‏
* براي کنترل وزوز گوش بايد توجه کنيد که چه فعاليت‌هايي در طول روز، شما را از دقت به صداي گوش‌تان باز مي‌دارد.‏
* وزوز گوش مى‌تواند با تحريك‌پذيرى، عصبانيت، اضطراب و افسردگى شدت پيدا کند. بنابراين بر اعصاب خودتان مسلط باشيد و بدانيد که با خونسردي و آرامش، مشکل‌تان کمتر مي‌شود.‏
* از قرار گرفتن در معرض اصوات بلند خودداري کنيد.‏
*مرتب فشارخون‌تان را كنترل کنيد و در صورت وجود مشكل به پزشک مراجعه کنيد.‏
* سيگار نکشيد، کمتر نمک بخوريد و در مصرف چاي، قهوه و نوشابه‌هاي گازدار افراط نکنيد.‏
منبع:سلامتيران /س